Obowiązek jazdy w kasku przedarł się do popularnych tematów medialnych. Niestety, temat zyskał na rozgłosie na fali fatalnych informacji o śmiertelnych wypadkach kierujących hulajnogami elektrycznymi.
Dla nas kwestia, czy na rowerze jeździć w kasku, czy bez, jest oczywista.
Jednak – z tego co zauważyliśmy – w dyskusji pojawiły się głosy oparte na „informacjach własnych” lub wręcz na przekonaniach. Dlatego chcielibyśmy przedstawić Wam kilka twardych danych oraz doświadczenia z innych krajów.
Czy jazda w kasku jest obowiązkowa?
- W Polsce nie ma jeszcze obowiązku jazdy w kasku. Istnieje rekomendacja Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, która zobowiązuje do rozpoczęcia prac w tym temacie, jednak to dopiero początek procesu legislacyjnego: https://www.gov.pl/web/infrastruktura/obowiazek-jazdy-w-kasku-do-16-roku-zycia–rekomendacje-po-posiedzeniu-krbrd
- Tutaj też znajdziecie szerszą perspektywę, pokazującą w których krajach jazda w kasku jest obowiązkowa: https://en.wikipedia.org/wiki/Bicycle_helmet_laws_by_country#Legislation_by_country
Nie, w Polsce jazda w kasku nie jest obowiązkowa.
Czy kaski skutecznie chronią głowę przy wypadku?
Opieramy się na badaniu „Urazy rowerowe a używanie kasków: przegląd systematyczny i metaanaliza” autorstwa Olivier i Creighton (PMID: 27450862) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27450862/
Przeanalizowano 43 badania, z czego 40 zawierających dane z ponad 64 000 uczestników, wypadków rowerowych z medycznie potwierdzonym urazem i informacją o użyciu kasku. Oszacowano współczynniki efektywności (OR) z kontroli korelacji, z agregacją meta-regresji uwzględniającej różne typy urazów.
| Rodzaj urazu | Szacowany OR (noszenie kasku vs brak) | Spadek ryzyka |
|---|---|---|
| Uraz głowy (ogółem) | OR ≈ 0.49 | –51 % |
| Poważny uraz głowy | OR ≈ 0.31 | –69 % |
| Uraz twarzy | OR ≈ 0.67 | –33 % |
| Śmiertelny uraz głowy | OR ≈ 0.35 | –65 % |
| Urazy szyi | OR ≈ 0.96 — brak znaczącego efektu | –4 % (nieznacząco) |
W badaniu zauważono że skuteczność kasków był podobna u dzieci, jak i u dorosłych.
Tak, kaski chronią głowę przy wypadku!
Czy obowiązek jazdy w kasku obniży popularność jazdy na rowerze?
To często podnoszony argument przez przeciwników wprowadzenia obowiązku. Rzeczywiście da się znaleźć informacje o spadku aktywności rowerowej w Australii i Nowej Zelandii po wprowadzeniu obowiązku w 1990 i 1994 roku (odpowiednio). W Australii dane mówią o 40% spadku.
Czy jednak te dane możemy odnosić do Polski w 2025 roku? To już pozostawiamy Waszej ocenie.
Poniżej znajdziecie kilka przykładów do przemyślenia z bliższych nam krajów:
| Kraj | Obowiązek kasku | Wpływ na aktywność rowerową | Uwagi |
|---|---|---|---|
| Finlandia | Tak, brak kar | Brak jasnego wpływu | Noszenie powszechne (~58 %). |
| Hiszpania, Austria, Francja | Tak dla nieletnich, prawnie egzekwowane częściowo | Brak danych o spadku aktywności | Przepisy dotyczą dzieci. |
| Dania | Nie | Wzrost użycia kasków, bez legislacji | Postawiono na programy edukacyjne. Wzrost z 6% w 2004 do 50% (79% wśród dzieci) w 2022. |
| Norwegia | Nie | Ruch rowerowy stabilny lub rosnący | Wysoki poziom użycia kasków mimo braku obowiązku. |
| Holandia | Nie | Tradycyjnie duża aktywność rowerowa | Niski poziom korzystania z kasków. |
Jak widzicie mamy tu kilka scenariuszy. Na jednym końcu jest Holandia, która jest rowerową „ziemią obiecaną”, jednak w godzinach szczytu rowerowego w Amsterdamie kaski na głowie zauważymy tylko u części rowerzystów. Innym przykładem jest Finlandia gdzie wprowadzono obowiązek w 2003, ale nie stosuje się kar za jego łamanie; mimo to w Helsinkach wskaźnik użycia kasków osiąga ok. 64 %, a średnio w całym kraju 58 % w 2024 r. Więcej o przypadku
Ciekawym przykładem jest Dania gdzie postawiono na edukację, która po dłuższym okresie przyniosła świetne efekty.
Jak to wszystko odnieść do Polski?
Pamiętajmy, że nie mamy jeszcze konkretnych przepisów, a wiele kwestii pozostaje niejasnych. Jeśli mielibyśmy określić nasz możliwy scenariusz, to z pewnością warto uwzględnić poprawiającą się infrastrukturę rowerową oraz rosnącą świadomość społeczeństwa w zakresie aktywności fizycznej.
Dlatego nawet jeśli po wprowadzeniu obowiązku jazdy w kasku na rowerze nastąpiła by jakaś obniżka zainteresowania tą formą aktywności nie będzie ona miała wpływu na ogólny, długo okresowy trend wzrostu. Podkreślmy też „nawet jeśli” bo to nie jest powiedziane że taki spadek wystąpi.
Na koniec pamiętajcie, że:
- Ten post dotyczy naszej „sceny” czyli rowerowej i powyższe nie dotyczy hulajnóg.
- Nie sugeruj się innymi – ZAWSZE JEDŹ W KASKU! 🙂
Źródła: https://en.wikipedia.org/wiki/Bicycle_helmet_laws_by_country#Legislation_by_country, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27450862/, https://www.liikenneturva.fi/en/road-safety/cycling-helmet/, https://www.eurosafe.eu.com/legislation-on-the-use-of-bicycle-helmets-legislation, https://www.gov.pl/web/infrastruktura/obowiazek-jazdy-w-kasku-do-16-roku-zycia–rekomendacje-po-posiedzeniu-krbrd, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10220019, en.wikipedia.org/wiki/Cycling_in_Denmark
napisz coś od siebie