Łańcuch oraz kaseta to elementy napędu podlegające najszybszemu zużyciu. Z punktu widzenia mechanika „intensywna” eksploatacja roweru od „spacerowej” różni się częstotliwością prac przy tych właśnie komponentach. Dysproporcje wystąpią również w przypadku jazdy w terenie i na szosie, bo błoto, piach i woda stawiają przed napędem bardzo trudne wymagania i niszczą go w zatrważającym tempie. Jeśli więc jesteś entuzjastą aktywnego mtb, przynajmniej raz w sezonie twój mechanik będzie zmuszony wykonać opisane przez nas czynności. Ale wierzymy, że po lekturze tego odcinka warsztatu będziesz mógł go osobiście w tym zastąpić.
Kasety zębatek
Rzecz z zewnątrz wyglądająca dokładnie tak samo jak popularny w dawniejszych czasach wolnobieg, zbudowana z koronek i rozdzielających je plastikowych „dystansów”, bardzo ważnych dla funkcjonowania systemu indeksowanej zmiany biegów. Mechanizm zapadkowy wywędrował do bębna piasty, dla zwykłego użytkownika kaseta jest więc znacznie mniej skomplikowanym komponentem, który nawet zupełnemu laikowi trudno zepsuć inaczej niż w toku normalnej eksploatacji. Kaseta w zależności od przynależności grupowej mieć będzie 7,8,9 lub 10 koronek przedzielonych dystansami ub osadzonych na wspólnym aluminiowym (Shimano XT) lub kompozytowym (SRAM PG-980) korpusie zwanym „pająkiem”. Dwie, trzy lub nawet cztery najmniejsze koronki będą przy tym dosobnione i osadzane bezpośrednio na korpusie bębna wolnobiegu. Całość uzupełnia specjalna nakrętka służąca do stabilnego umocowania kasety na bębnie wolnobiegu. Nakrętka nie jest przypadkowa i musi odpowiadać przynajmniej producentowi kasety. Kupując nową kasetę, przede wszystkim kieruj się wielkością i liczbą koronek, przynależnością do grupy i kompatybilnością z łańuchem. Kolory pająka i nakrętki, a nawet waga komponentu, są sprawą daleko mniejszej rangi.
Kiedy wymieniać?
Niektórzy zajeżdżają napęd do końca, tak jak inni nie spuszczają wody w toalecie. Ale właściwe postępowanie jest zgoła inne. Podstawowy łańcuch 9-biegowy kosztuje 30–40 zł i jego wymiana przynajmniej raz na rok nie będzie żadną fanaberią. Profilaktycznie. Jak kontrolna wizyta u dentysty. A co z zębami? A właśnie. Kaseta zużywa sie bardzo nierównomiernie, małe koronki zużywają się szybciej niż duże. Ulubione koronki zużywają się szybciej niż te traktowane po macoszemu. I to jest najgorsze. Zajechana jedna koronka oznacza konieczność zakupu całej kasety. A to w przypadku podstawowej “dziewiątki” boli co najmniej 100 złotych.
Łańcuch
Rzecz z pozoru pozbawiona jakiejkolwiek filozofii, tymczasem nigdzie indziej niuanse nie decydują w takim stopniu o współdziałaniu komponentów. Do napędów o 21, 24, 27 i 30 biegach przeznaczone są łańcuchy o szerokościach od 7,3 do 6,5 milimetra. Poszczególne systemy mogą wymagać łańcuchów różniących sie o zaledwie 0,2 mm, więc pomiar “na oko” jest bezwartościowy. Musisz wiedzieć dokładnie, jakiej kasety używasz, żeby ktokolwiek mógł doradzić ci odpowiedni łańcuch. Kupując nowy, oprócz rodzaju kasety weź pod uwagę potrzebną liczbę ogniw, a także sposób łączenia dwóch końców łańcucha. Bo są lepsze i gorsze, łatwiejsze i trudniejsze metody spinania.
1. Zdejmij koło.
2. Wyciągnij szpilkę z osi.
3. Załóż „bacik” tak, jak pokazuje zdjęcie.
4. Naciskając z jednakową, dużą siłą na ramię „bacika” i na ramię klucza, doprowadź do „odpuszczenia” nakrętki.
5. Odkręć nakrętkę i zsuń kasetę z bębna wolnobiegu.
7. Dokładnie oczyść bęben wolnobiegu z zanieczyszczeń.
8. Zlokalizuj szerokie nacięcie na bębnie i ustaw je np. w górnym położeniu.
9. Odnaleź odpowiadające temu nacięciu położenie kasety i wsuń ją na bęben.
10. Załóż kolejne koronki.
11. Ręcznie wkręć nakrętkę kasety do oporu.
12. Używając klucza, dokręć nakrętkę na tyle mocno, aby mieć pewność, że sama się nie odkręci.
13. Po dokręceniu sprawdź, czy kaseta nie porusza się na boki (np. gdy zapomnisz o jakiejś koronce czy należącej do kompletu podkładce).
Wymiana łańcucha ze sworzniem
1. Przerzuć łańcuch na najmniejszą tarczę z przodu i najmniejszą koronkę z tyłu.
2. Wybierz sobie dowolne srebrne ogniwko obok napinacza przerzutki i umocuj na nim rozkuwacz.
3. Mając pewność, że trzpień rozkuwacza trafia prosto w bolec łańcucha (sworzeń) wyciśnij go do oporu wyznaczonego przez rozkuwacz.
4. Wykręć z powrotem trzpień rozkuwacza.
5. Ręcznie wygnij łańcuch w miejscu rozłączenia i rozepnij go.
6. Zdejmij łańcuch z roweru, ciągnąc za koniec zwisający pod tylną przerzutką.
7. Przyłóż nowy i stary łańcuch do siebie, oznacz, o ile nowy trzeba skrócić.
8. Skróć nowy łańcuch za pomocą rozkuwacza.
9. Załóż nowy łańcuch, poczynając od prowadnicy przedniej przerzutki. Nie zakładaj jeszcze łańcucha na najmniejszą tarczę z przodu.
10. Zrób tak, aby oba końce łańcucha spotkały się pod rowerem, a wysunięty sworzeń znajdował się po twojej stronie.
11. Za pomocą rozkuwacza złącz łańcuch tak, aby sworzeń wystawał z obu płytek w jednakowy sposób.
12. Dłonią i szmatką mocno powyginaj świeżo zapięty łańcuch w poprzek, aby ułatwić jego zaginanie się w miejscu świeżego spięcia.
13. Załóż łańcuch na najmniejszą tarczę, sprawdź działanie przerzutek.
Jak zmienić łańcuch spięty zapinką?
1. Przerzuć łańcuch na najmniejszą tarczę z przodu i najmniejszą koronkę z tyłu.
2. Wygnij łańcuch obok napinacza przerzutki tak, jak pokazuje fotografia.
3. Za pomocą kombinerek przyłożonych po przekątnej rozłącz zapinkę.
4. Wyjmij obie części zapinki, zdejmij łańcuch z roweru, ciągnąc za koniec zwisający pod tylną przerzutką.
Pozostałe czynności wykonaj analogicznie do opisanych, z tą jednak różnicą…
5. Zrób tak, aby oba końce łańcucha spotkały się pod rowerem.
6. Nałóż płytki zapinki na końce łańcucha i złącz je.
7. Przekręć korby do tyłu, aby zapinka znalazła się nad rurą ramy.
8. Zaciśnij tylny hamulec i kopnij w pedał. Zapinka „wskoczy” i zakleszczy się.
9. Dłonią i szmatką mocno powyginaj świeżo zapięty łańcuch w poprzek, aby ułatwić jego zaginanie się w miejscu świeżego spięcia.
10. Załóż łańcuch na najmniejszą tarczę, sprawdź działanie przerzutek.
Słowa
ROBOLEK
Zdjęcia
ŁUKASZ SZRUBKOWSKI
Tekst z Magazyn Rowerowy 03/2007
Nie tego szukasz? Zobacz też pozostałe porady serwisowe: tag warsztat.
